VÜSALƏ ƏLİYEVA
Bakı Slavyan Universitetinin dosenti
RUSİYA - AZƏRBAYCAN MÜNASİBƏTLƏRİNDƏ HƏRBİ-SİYASİ AMİLLƏR
DOI: https://doi.org/10.36719/2708-065X/104/100-109
Məqalə XX əsrin sonları - XXI əsrin əvvəllərində Rusiya Federasiyasının Azərbaycan Respublikası ilə münasibətlərində hərbi-siyasi amillərin tədqiqinə həsr olunmuşdur. Məqalədə Rusiya Federasiyasının Cənubi Qafqazda geosiyasi maraqları və regional siyasətində hərbi-siyasi amilin rolu və əhəmiyyətinin, hərbi-siyasi sahədə Rusiya və Azərbaycan Respublikalası arasında münasibətlərin mövcud durumu və perspektivlərinin, RF-Ermənistan hərbi-siyasi əməkdaşlığının regional təhdid mənbəyi kimi araşdırılmasına xüsusi diqqət yetirilmişdir.
Z.Bzejinskinin “Avrasiyanın Balkanları” kimi adlandırdığı, Avropa və Asiyanın qovuşduğu, enerji və nəqliyyat xətlərinin kəsişdiyi Cənubi Qafqaz regionu Soyuq müharibədən sonra müxtəlif hərbi, siyasi və təhlükəsizlik maraqları və güc mərkəzlərini özünə cəlb edən strateji məkana çevrilmişdir. Güc mərkəzləri içərisində Cənubi Qafqazı öz təsir dairəsində və nəzarəti altında saxlamağa çalışan Rusiya Federasiyası xüsusi yer tutur. RF Cənubi Qafqazda özünün geosiyasi maraqlarını reallaşdıran regional siyasətində hərbi-siyasi amillərə böyük üstünlük verir. Əvvəllərdə olduğu kimi, XXI əsrin əvvəllərində də Cənubi Qafqazda kəskin geosiyasi rəqabət şəraitində təhlükəsizlik problemi ciddi şəkildə öz aktuallığını saxlamaqdadır.
Müasir dövrdə Rusiya Federasiyasının Cənubi Qafqaz ölkələri ilə münasibətində siyasi, iqtisadi, enerji və s. arqumentlər arasında hərbi-siyasi amillər mühüm yer tutaraq Azərbaycanın hərbi təhlükəsizlik siyasətinə güclü təsir göstərir. Müstəqilliyinin ilk illərindən Azərbaycan Respublikasının xarici siyasətlərinin əsas məqsədi regionda sülhə nail olmaq, qərb dünyasına inteqrasiya etmək, dünya dövlətləri və beynəlxalq təşkilatlar ilə əlaqələrini genişləndirmək olmuşdur. Eyni zamanda Azərbaycanın zəngin karbohidrogen ehtiyatlarının olması, Gürcüstanın və Türkiyənin önəmli tranzit mövqeləri, Qərb-Şərq kommunikasiya xətlərinin buradan keçməsi dünyanın nəzərlərini bu regiona yönəltmişdir. Bu baxımdan məqalə aktual olub, mühüm elmi-siyasi əhəmiyyət daşıyır.
Açar sözlər: Rusiya Federasiyası, Azərbaycan Respublikası, hərbi, siyasi, amillər.