ƏSGƏR ƏSGƏROV
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında
Dövlət İdarəçilik Akademiyasının doktorantı
GEOSİYASİ TƏDQİQATLAR: NƏZƏRİ ÜMUMİLƏŞDİRMƏ
DOI: https://doi.org/10.36719/2708-065X/107/188-193
Geosiyasət qlobal güc münasibətlərinə dair geniş spektrli nəzəriyyə və perspektivləri əhatə edən mürəkkəb və dinamik tədqiqat sahəsidir. Bu baxımdan, realizm və liberalizm qlobal siyasətin formalaşmasında müvafiq olaraq hərbi gücün və iqtisadi amillərin əhəmiyyətini vurğulayan geosiyasətdə ən təsirli iki nəzəriyyədir. Hartlənd və Rimlənd nəzəriyyələri qlobal güc münasibətlərində coğrafi regionların strateji əhəmiyyətinə dair mühüm perspektivlərdir, neorealizm və neoliberalizm isə qlobal güc münasibətlərinin formalaşmasında institutların və qeyri-dövlət aktorlarının rolu haqqında daha nüanslı perspektivlər təqdim edir. Post-kolonializm qlobal siyasətdə üstünlük təşkil edən Qərb perspektivinə meydan oxuyan və qlobal güc münasibətlərinin formalaşmasında müstəmləkəçilik və imperializmin davam edən irsini vurğulayan yeni bir perspektivdir. Fərqlərinə baxmayaraq, bu nəzəriyyələr və perspektivlər qlobal güc münasibətlərinin mürəkkəb və dinamik təbiətini dərk etməyimizə kömək edir və qlobal münaqişələrin idarə edilməsi, bütün dünyada sülh və rifahın təşviqi üçün siyasət və strategiyaların inkişafına təsir göstərib. Məqalədə bütün bu nəzəriyyələr detallı şəkildə təhlil edilir və ümumiləşdirmələr aparılır.
Açar sözlər: Liberalizm, neoliberalizm, neorealizm, nəzəriyyə, post-kolonializm, realizm.