ƏSMƏR ŞÜKÜRLÜ
Bakı Dövlət Universitetinin
Türk xalqları tarixi kafedrasının doktorantı
QAZAXISTANIN BAKI-TBİLİSİ-CEYHAN BORU KƏMƏRİNƏ
QOŞULMASININ ƏHƏMİYYƏTİ
DOI: https://doi.org/10.36719/2708-065X/107/164-167
XX əsrin sonlarında SSRİ dağıldıqdan sonra beynəlxalq münasibətlər sistemində müstəqil dövlətlər yarandı. Yeni yaranmış dövlətlər Xəzər dənizi hövzəsində olan təbii sərvətlərin dünya bazarına çıxarılmasında maraqlı idilər. 1994-cü il sentyabrın 20-də “Əsrin müqaviləsi” imzalandı. Bu müqavilə region üzrə müstəsna bir addım idi. Dünyanın neft bölgələrindən biri kimi tanınan Xəzər dənizi hövzəsi Azərbaycan, Gürcüstan və Türkiyə üzərindən keçən 1774 km uzunluğundakı Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru xətti ilə Aralıq dənizinə birləşir. Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri ilkin olaraq Azəri-Çıraq-Günəşli yatağındakı neftin nəql edilməsi üçün nəzərdə tutulsa da, karbohidrogen yataqları ilə zəngin olan Qazaxıstan da öz neftinin bir hissəsinin dünya bazarına Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru kəməri ilə çıxarılmasının tərəfdarı idi.Qazaxıstan neftini dünya bazarına çıxarmaq üçün Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru kəmərinə 2006-cı ildə qoşulmuşdur. Qazaxıstanın Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəmərinə qoşulması həm iqtisadi, həm də siyasi cəhətdən mühüm rol oynayır. Məqalədə Bakı-Tbilisi-Ceyhan əsas ixrac boru kəmərinin yaranmasından, Qazaxıstanın Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəmərinə qoşulmasından və onun əhəmiyyətindən bəhs olunacaq.
Açar sözlər: Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru kəməri, Qazaxıstan, Azərbaycan, Xəzər dənizi, iqtisadi əməkdaşlıq.